πυλαίος

-α, -ο / πυλαῑος, -αία, -ον, ΝΑ, θηλ. και ιων. τ. πυλαίη, Α

αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στην πύλη

νεοελλ.

1. (για σχηματισμό ή παθολογική κατάσταση) αυτός που συνδέεται με τη μεγάλη φλέβα μέσω τής οποίας αίμα πτωχό σε οξυγόνο από τον στόμαχο, το έντερο, τη σπλήνα, τη χοληδόχο κύστη και το πάγκρεας ρέει προς το ήπαρ

2. φρ. α) «πυλαία φλέβα» — η μεγάλη φλέβα μέσω τής οποίας αίμα πτωχό σε οξυγόνο από τα παραπάνω όργανα ρέει προς το ήπαρ

β) «πυλαία υπέρταση» — η αυξημένη πίεση στην πυλαία φλέβα και στους κλάδους της, η οποία είναι αποτέλεσμα εμποδίων στη φλεβική ροή προς το ήπαρ

αρχ.

1. αυτός που βρίσκεται στην πύλη ή μπροστά από την πύλη

2. αυτός που βρίσκεται στις Θερμοπύλες

3. το θηλ. προσωνυμία τής Δήμητρος η οποία λατρευόταν στην Ανθήλη τών Θερμοπυλών

4. το θηλ. ως ουσ. ἡ πυλαία, ιων. τ. πυλαίη

α) η σύνοδος τού αμφικτιονικού συνεδρίου στο ιερό τής Δήμητρος στην Ανθήλη τών Θερμοπυλών

β) το αμφικτιονικό συνέδριο

γ) το δικαίωμα συμμετοχής στο αμφικτιονικό συνέδριο με αντιπροσώπους

δ) ο τόπος όπου γινόταν η συγκέντρωση τών αμφικτιόνων

ε) συρροή πλήθους

στ) τόπος, πιθανώς στην Αρκαδία, ο οποίος θεωρούνταν ανεπιθύμητος για τη σπαρτιατική νεολαία.

[ΕΤΥΜΟΛ. < πύλη / πύλαι + κατάλ. -αῖος (πρβλ. πηγ-αῖος). Ο ουσιαστικοποιημένος τ. τού θηλ. πυλαία με τις νεοελλ. του σημασίες «πυλαία φλέβα», «πυλαία υπέρταση» αποτελεί απόδοση τών αγγλ. portal vein και portal hypertension (< λατ. porta «πύλη»)].